Psikoloji nedir? Psikoterapi nedir? Ne işe yarar?

Herkese merhaba!

Bloğumuzun ilk yazısı psikoloji hakkında genel bilgiler veren bir yazı olacak. Pek çok kişinin ilgi duyduğu ancak ortalıkta çok da fazla bilgi kirliliğinin olduğu bir alanda çalışıyor olmamız sebebiyle, birtakım kavramları açığa kavuşturmakta fayda var diye düşünüyorum. Sizlere bu yazıda, psikoloji bilimi, psikolog, klinik psikolog, psikolojinin diğer alt dalları ve psikoterapi sürecinden bahsediyor olacağım.

Psikoloji, en genel kapsamıyla, insan ve hayvan davranışlarını ele alan bilim dalıdır. Bireylerin zihinsel, duygusal, davranışsal, bilişsel süreçlerini incelemek psikoloji biliminin temel hedefidir. Üniversitelerin Fen- Edebiyat fakültelerinin 4 yıllık Psikoloji bölümünden mezun olan kişilere psikolog denir. Türk Dil Kurumu sözlüğünde halen ‘ruhbilimci’ olarak tanımlanan psikolog sözcüğü, davranışları inceleyen bilim insanları için kullanılır.

Bununla beraber, psikoloji pek çok alt dala ayrılmakta ve toplumdaki genel kanının aksine, sadece klinik düzlemdeki bir takım bozukluk, rahatsızlık veya problemlerin değil pek çok farklı alandaki davranışların incelenmesini ele almaktadır. Klinik psikoloji, sosyal psikoloji, endüstri ve örgüt psikolojisi, gelişim psikolojisi, adli psikoloji, spor psikolojisi, deneysel psikoloji bu alanlardan sadece bazılarıdır. Psikoloji lisans eğitiminin ardından, yukarıda belirtilen alt alanlardan birinde yüksek lisans eğitimini tamamlamış olan kişilere ‘Uzman Psikolog’ denir.

Klinik psikoloji ise yine psikolojiyle ortak paydada, insanların duygu, düşünce, davranışlarını inceleyen ve bu akademik araştırmalara ek olarak, uygulama yönü de olan bir uzmanlık alanıdır. Yani psikolog denildiğinde pek çok kişinin aklında canlanan ‘terapi yapan kişiler’ aslında klinik psikologlardır ve psikoloji biliminin sadece tek bir kolunu oluşturmaktadır. Uygulama yönünden daha detaylı bahsedecek olursak, kişilerin duygu, düşünce, davranış boyutunda yaşamakta oldukları sorunları anlamaları, çözüm bulabilmeleri noktasında destek vermek klinik psikolojinin uygulama alanı olan psikoterapinin hedefleridir. Klinik psikologlar sadece uygulama alanında değil, akademik alanda da çalışmalarını sürdürebilirler. Yani her klinik psikolog terapi uygulamaz. Bir klinik psikoloğun terapi yapabilmesi için belirli bir süre boyunca süpervizyon eğitimi eşliğinde terapi becerisini kazanması gerekmektedir. Bu gerekliliği tamamlamış kişilere psikoterapist denir.

Psikologlar veya klinik psikologlar, tanı koymaz, ilaç yazmaz, tedavi etmezler. Kişinin ne yapması gerektiğini ona söylemez ve bir şey diretmezler. Terapi almakta olan kişi (danışan) terapi sürecinde, kendini tanımaya, sorunlarının kaynaklarını anlamlandırmaya, soruna yol açan ve işlevsel olmayan başa çıkma yolları hakkında fikir sahibi olmaya başlar, ya da bunların pek çoğunun farkında olduğu halde değiştirmekte zorlandığı bir takım durumları irdelemek için terapiye gelir. Psikoterapi, kendi içinde de çeşitli yönelimlere (psikodinamik, bilişsel davranışçı, varoluşçu vb.) ayrıldığı için, terapi hedefleri, içeriği, yöntemi ve terapide izlenen yol anlamında farklılık göstermektedir. Ancak temelde hemen hemen tüm terapi ekolleri yukarıda da belirtildiği gibi, bireyin hayatında olup bitenleri anlamlandırabilmesi ve zorlandığı noktalarla başa çıkabilir hale gelmesini hedefler.

Bu yazıyla, değerli okurlarımıza bir merhaba demiş olalım. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere… Psychenlighten bloğu takipte kalın!

Uzm. Psk. Nilüfer Zülfikar

e-mai l: niluferzulfikar.psy@gmail.com